Là một thế hệ có bước ngoặt gần như khác biệt hẳn với các thế hệ 8x, 7x đi trước. Nhờ internet, 9x trở thành trung tâm, các vấn đề của họ cũng nóng bỏng hơn và được mổ xẻ kỹ càng hơn.

9x lộ hàng, 9x hư hỏng, 9x liều lĩnh và coi trời bằng vung… những tiêu đề nhan nhản về 9x liệu có thực sự phản ánh đúng về cả một thế hệ?

Chưa bao giờ, 9x được quan tâm, nâng niu, được truyền thông ưu ái và cũng bị… ghét nhiều như hiện nay. “Thế hệ 9x” đã trở thành cụm từ được nhắc tới nhiều nhất, liên tục nhất, được sử dụng chung thay cho “một vài 9x”, hay chỉ là một 9x duy nhất.

Bất cứ sự việc gì xảy ra, y như rằng người ta gán luôn hiện tượng cho cả một thế hệ tính từ năm 1996 cho tới đời đầu 1990 mà không thèm quan tâm đâu là bản chất của vấn đề. Chính vì thế, dần dần hình ảnh của 9x bị “mất điểm” trầm trọng.

Lạm dụng cụm từ “thế hệ”

Góp phần nhấn chìm cụm từ “Thế hệ 9x”, là những cái title giật gân mà từ “9x” luôn phải đặt trước hàng loạt động từ “kinh dị” đằng sau như: lộ hàng, hư hỏng, cướp của, thác loạn… Báo chí không đưa sai tin, nhưng một phần nào đó đã vô tình nhấn mạnh rằng “Cái bọn 9x chỉ được đến thế! Vô trách nhiệm và liều lĩnh!”. Chỉ cần vài ba ví dụ, người ta kết luận luôn thành “đa số”, “hầu hết”.

9x là một thế hệ có bước ngoặt gần như khác biệt hẳn với các thế hệ 8x, 7x đi trước. Nhờ internet, 9x trở thành trung tâm, các vấn đề của họ cũng nóng bỏng hơn và được mổ xẻ kỹ càng hơn. Không hẳn là ngày xưa, khi còn ở độ tuổi của 9x bây giờ, 8x lại hoàn hảo đến thế, lại tránh được hết các sai lầm và xung quanh chỉ toàn người tốt, việc tốt.

Nhưng thời đó, thiếu đi sự hỗ trợ từ internet, những scandal lan ra ở một vài trường cấp 3, truyền tai nhau là chính. Còn bây giờ, scandal được lan truyền với tốc độ chóng mặt, chỉ cần một cú click, cả thế giới sẽ biết 9x sai lầm như thế nào.

Mới đây, người ta sôi nổi với đề tài thảo luận “Thế hệ 9x và cuộc nổi loạn về tình dục”. Lại là “Thế hệ”, trong đó, 9x nổi lên với quần hôn, múa khoả thân, cùng nhau xem phim sex… Quan hệ sớm là điều có thật, nhưng xin hỏi, bao nhiêu 9x đồng ý quan hệ với nhiều người một lúc?

Bao nhiêu 9x cởi quần áo múa khoả thân? Có nhiều đến mức trở thành “đại họa” của cả một thế hệ? Để nói về điều này thì không chỉ 9x, 8x ngày trước cũng không tránh khỏi trong những phút bồng bột. Cái may của 8x, là không bị mổ xẻ nhiều như bây giờ mà thôi.

Báo chí lên án 9x tụ tập nhau xem phim sex quên cả học, đã có mấy ai chịu nhớ lại, ngày xưa, một số 8x còn mang hẳn đĩa bẩn đến trường, truyền tay nhau, kể cả truyện sex.

Người ta đánh giá 9x liều lĩnh, hơi tí là đánh nhau, vậy 8x hồi đi học không có chuyện đánh hội đồng ở cổng trường ư? Đừng nói là không. Nhưng chỉ là một vài 8x đầu gấu, hư hỏng. 9x cũng vậy, chỉ là một vài học sinh cá biệt chứ đâu phải 100% học sinh đi học đều sẵn sàng cầm gậy đánh nhau?

9x liên tục bị lên án và mổ xẻ những thói hư tật xấu. Người ta quan tâm quá nhiều đến scandal mà quên đi còn rất nhiều 9x lên báo để nói rằng “Tôi tự hào vì là 9x”, những hot girl học giỏi, tài năng, các chân dung 9x học siêu và đoạt giải các kỳ thi Olympic quốc tế…

Nhưng kỳ lạ thay, chẳng ai thèm quan tâm, thèm cho đó là một hiện tượng hay dùng ví dụ ấy để nói rằng “Thế hệ 9x” tài năng, giỏi giang. Dư luận thích thú với “ăn chơi, thác loạn, scandal” của một vài 9x mà quên đi rằng bên cạnh đám thiểu số hư hỏng ấy, vẫn còn đa số 9x “sạch” lại không được chú ý chỉ vì không… hot (!).

Cứ thế, đa số ảo trên mạng lại bắt nguồn từ tiểu số thật. Buồn cười ở chỗ, người ta vẫn không chịu bỏ từ “thế hệ” xuống, thay cho “một vài”, “một bộ phận”, “hiện tượng”…

Bị coi thường vì là… 9x

Ở một tờ báo “chớm” qua tuổi teen, khi có loạt vài phóng sự đời sống, trưởng ban giao việc cho phóng viên đã dặn dò cẩn thận: “Lấy cộng tác viên 8x, đừng giao cho bọn 9x, hỏng hết cả việc!”. Phóng sự về học sinh cấp 3, mà lại không để 9x thực hiện, thì 8x đứng ngoài cổng trường viết ư?

Ở một dự án nho nhỏ, 9x làm partime dưới những “cây cao bóng cả”, đầy kinh nghiệm. Khi làm, 9x chỉ được nghe và thực hiện, chứ không có quyền góp ý về sản phẩm. Vai trò của 9x bé như con kiến, vì 8x nói: “Chúng nó làm gì có kinh nghiệm”. Ngày xưa, 8x tập toẹ đi làm đã lấy đâu ra kinh nghiệm? Cũng đã vấp ngã dăm bảy lần mới ngoi lên được thành công, vậy mà đòi hỏi 9x phải chuyên nghiệp khi chưa vấp ngã lấy một lần ư? Và giả dụ có vấp ngã, ngay lập tức 9x sẽ nhận lấy dăm ba lời nhận xét “không đoán cũng biết thừa”: “Biết ngay mà, bọn 9x thì làm được cái gì!”.

Ở một team designer, một 9x với cái đầu luôn bùng nổ và sáng tạo liên tục đưa ra những mẫu thiết kế đột phá. Trưởng dự án thích, nhưng người đứng đầu team đó không chấp nhận chỉ vì… “chắc người xem không thích đâu vì tôi xem mà chẳng hiểu gì! Tôi làm ở đây lâu năm, cậu còn trẻ con, biết gì!”. Leader năm nay đã 26 tuổi, quen cho rằng những gì chị làm ra là chuẩn mực, không chấp nhận những thứ mới mẻ và dĩ nhiên, coi thường 9x dù đâu đó trong suy nghĩ, vẫn phải công nhận 9x giỏi.

Ở rất nhiều những nơi khác nữa, vai trò của 9x đang bị coi thường. Nhiều người cho rằng 9x là cả-một-thế-hệ (lại thế hệ) chỉ biết ăn chơi, hưởng thụ, chẳng biết lấy gì làm bàn đạp mà phấn đấu với cố gắng.

Các đàn anh đi trước nói họ lớn lên với những vất vả chật vật, không được đầy đủ như 9x bây giờ nên họ thấu hiểu cuộc sống và luôn biết vươn lên phấn đấu. Nhưng không thể mang điều đó áp đặt lên hoàn cảnh như 9x. 9x lớn lên trong tiện nghi nhàn hạ, lấy mục tiêu là chính cuộc đời và tương lai của mình, càng ngày càng muốn hoàn thiện mình hơn, chứ đâu phải cứ khổ mới thành người! Vậy cớ gì cho rằng 9x không thể giỏi bằng 8x để coi thường và so sánh mãi?

Mỗi người đều sống qua một giai đoạn của cuộc đời mình. 8x, 7x ngày xưa nổi loạn như thế nào, thì 9x cũng có thời gian nổi loạn như thế. Nhưng nổi loạn của 9x là những đột phá, là sự năng động và chủ động chứ không sợ hãi mà co vào hoặc chờ đợi. Nếu không cho 9x cơ hội, làm sao có thể tự tin mà coi thường và đánh giá 9x?